Miletos, Priene ile Didim arasında, Priene’ye 20, Söke’ye 30 km mesafede Balat köyü yakınlarındadır. Büyük Menderes’in denize ulaştığı yerde yarımada üzerine kurulan ve Priene gibi İyon uygarlığına ait olan liman kenti Miletos, büyük filozofların ve mimarların da doğduğu bir yer. Matematikçi, astronomi bilgini ve düşünür Thales, fizik ve doğa bilimcisi Anaksimandros (M.Ö 610-574) ve öğrencisi Anaksimenes, Mimar Hippodamos ve Ayasofya‘nın mimarı İsidoros de Miletos’ludur.
Mitolojiye göre Girit kralı Minos’un kızı çocuklarından biri olan Miletos'u, Minos’tan korumak için dağa bırakır. Dağda kurtların ve çobanların büyüttüğü Miletos Anadolu’ya gelir ve kendi adını taşıyan şehri kurar. Buluntulardan kentte M.Ö 1600’lerde Aka yerleşimi olduğu anlaşılır. İyon kenti Miletos M.Ö. 7. yüzyıldan sonra gelişir. Akdeniz, Karadeniz ve Marmara’da kurduğu kolonilerle zenginleşir. Ticaret, sanat, kültür ve bilim merkezi olarak ünlenir M.Ö. 6. yüzyıl ortalarında Lidya ve Pers egemenliğine girer. Persler M.Ö. 5. yüzyılda kenti yakıp yıkarlar. Miletos Hellenistik, Bergama Krallıkları, Roma ve Bizans egemenliklerinden sonra Türklerin eline geçer. Türkler Balat Köyü civarında yerleşirler.
Kent yerleşimi ızgara planlıdır. Priene’deki gibi birbirine paralel ve dik sokaklar arasında dikdörtgen veya kare bölümlerden oluşan bir plan uygulanır. Antik dönemlerde dört limana sahip Miletos’un kalıntıları Hellenistik ve Roma dönemlerindendir. Yamaç üzerinde oturan Hellenistik tiyatronun yüksekliği 30-40 metredir. Roma döneminde tiyatro 19 bin kişiyi alacak hale getirilir. Tiyatronun üzerinde yükselen yapı Bizans Kalesi’nin kalıntılarıdır. Tiyatronun arkasında Triton kabartmasıyla karşılaşılır. Burası limana giden yolu gösterir. Limanla tiyatro arasındaki 15 bin kişilik Stoa dikdörtgen biçimlidir. Güney agora ile tiyatro arasında kalan tonozlu, Faustina hamamları M.S 2. yüzyıla aittir. Miletos'un en iyi korunmuş bu yapısında bekleme salonu, soyunma salonu, sıcak ve soğuk odalar, frigidarium ve Miletos'un sembolü olan aslan kabartmalı çeşmeler vardır.
Diğer yapılar; Serapis Tapınağı, Bouleuterion, Aslanlı Liman'dan kente girişi sağlayan Tören Caddesi, Nymphanion, Delpinion -Apollon'a tapınma yeri-, Gymnasium ve Büyük Kilise'dir. Tiyatronun güneyinde kalan Türk taş süsleme özelliklerini gösteren 1403-1404 tarihli İlyas Bey Külliyesi de görkemlidir. Mermer kaplamalar, renkli kakma taşlar, portal Beylikler dönemi özelliklerini yansıtır. Milet Kervansarayı da 15. yüzyıla aittir.
Nalan Yılmaz, 2005.
Nalan Yılmaz, Priene, Miletos ve Didyma, 14 Eylül 2012, Lebriz Sanal Dergi
Antik Çağda Anadolu'lu Filozoflar
Bir İyon Kenti: Priene
*****Bu sayfadaki yazının ve fotoğrafların tüm hakları yazara aittir. Sadece kaynak gösterilerek, yazar adı ve orijinal sayfanın aktif linki belirtilerek alıntı yapılabilir ve paylaşılabilir. Nalan Yılmaz adıyla tüm yazılar 'Creative Commons Attribution Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License' altında tescillidir.
0 comments :
Yorum Gönder