Ai Weiwei Porselene Dair Sergisi

Çinli çağdaş sanatçı Ai Weiwei'nin Türkiye'deki ilk sergisi Sakıp Sabancı Müzesi'nde. 12 Eylül 2017 - 28 Ocak 2018 tarihleri arasında ziyarete açık olan kapsamlı sergide sanatçının 100'e yakın yerleştirme, video, duvar kağıdı, fotoğraf vb. çalışmaları görülebilir.  Ai Weiwei porselen malzemenin kullanıldığı çalışmalarında geleneksel tekniklerle günümüzün sorunlarını ve değer sistemlerini sorgulayarak çağdaş bir şekilde yorumlamış. Eserlerinde Çin geleneksel sanatı yanı sıra Batı sanat tarihine de göndermelere rastlanıyor. Yeniden üretimle, tekrarlamalarla ve alışılmış olana karşı koyarak kendine özgü bir kurgulamaya gidiyor. 

Çalışmalarında kültürel ve tarihi açıdan önemli olan geleneksel Çin porselenleri üzerinde görülen motifleri  güncel konularla bütünleştiriyor. Özellikle duvar kağıtlarında ve üst üste yerleştirilmiş vazolardaki savaş, harabeler, yolculuk, denizi geçmek, sığınmacı kampları gibi sahneler oldukça etkileyici. Bu trajik konuya insanların dikkatini çekip mültecilerin içinde bulunduğu zor koşulları gözler önüne seriyor. Porselenlerde işleyerek 60-65 milyon insanın evlerinden ve vatanlarından ayrılmak zorunda kalması meselesiyle yüzleşilmesi gerektiğini de anlamamızı sağlıyor.

Pekin Kuşağı'nın bilinen isimlerinden olan 1957 doğumlu sanatçı dünyadaki krizlere karşı eylemlerle kendini gösteren politik aktivistlik ile çağdaş sanatı birleştirir ve sanatsal, toplumsal etkiler oluşturur. Bireyin temel hakları ve ifade özgürlükleri için mücadele eder. Bu anlamda politik görüşleri ve sanatı birbiriyle uyumludur. Küresel sorunlara ve insan haklarına yönelik çalışmalarını üretirken her bir bireyin önemini vurgular ve mimar, yayıncı, küratör, fotoğrafçı, yazar, sinemacı gibi de hareket eder. Tarihi ve kültürü hazır nesne olarak kullanır. Aynı zamanda malzemenin olanaklarını da genişletir ve yeni bir anlatımla ele alır. Kırdığı porselen çanakla -Ejderhalı Mavi-Beyaz Çanak Parçaları, 1996- tarihi ve kültürel eserlerle ilgili  değer yargılarına da kafa tutar ve eskiyi yeni bir forma dönüştürür.

Gençliğinde porseleni elde şekillendiren sanatçının sergide yer alan -Kuş Motifli Tabağı, 1977- Çin porselenlerinin en bilineni olan 'cizhouyao' imalatıdır. Beyaz zemin üzerinde kahve rengiyle dallar arasında kuş figürünün görüldüğü bu tabak gençlik döneminden kalma tek parçadır. 2005 tarihli -Dalga- adlı çalışmasında tsunami ardından oluşan dalgayı geleneksel tasvirlere uyan biçimde ele almıştır.  Kare porselen zemin üzerinde beyaz ve yer yer mavi renklerle yükselen dalgalar Hint Okyanusundaki şiddetli deprem sonrası meydana gelen tsunamiyi gösterir. 

1200 porselen yengeçten oluşan -Nehir Yengeci, 2012- Ai Weiwei'nin stüdyosunun yıkım kararına dikkat çekmek amacıyla düzenlediği şölenin anısına yapılmıştır. Sanatçının tanınmasında büyük katkısı olan -Ayçekirdekleri, 2010- yerleştirmesinde zanaatkarların tek tek elle boyadığı çekirdekler topluma uyum ve bireyin özgürlüğü arasındaki karşıtlığın altını çizer. Ai Weiwei bu çalışmayı "Bireylerin durmadan yinelenen, küçücük çabalarının birikimi sonucunda ortaya çıkan muazzam ve yararsız bir iş." diye tanımlar. Sanatçının kendi koleksiyonundaki kırık vazoların dibindeki kaplan motifli 3000 parçanın bir araya getirildiği porselen halı da sergide yer alıyor. 'Kaplan, Kaplan, Kaplan' bütünü oluşturan parçalar üzerinde düşündürür ve geleneksel ile çağdaşın birleşimini de bir kez daha ortaya koyar. Bir başka çok parçalı yerleştirmesi 'Çaydanlık Emzikleri'nde de eski ile yeninin kaynaşmasına tanık olunur. Organik formları taklit ettiği çalışmalarında hazır nesne de kullanır. Çiçekli duvar kağıdı ve porselen tabaklarıyla özgürlük için yapılan eylemini ve sosyal medyada #flowersforfreedom etiketiyle paylaştığı fotoğrafları da belgeler.

 

"Ülkeni anlamak için adım attıysan hapse giden yola çıkmışsın demektir. İşin aslı bu. Benim kuşağımdan ya da daha yeni kuşaktan birileri bloglarında birkaç satır yazdılar diye hapse atıldılar... Çok fazla seçenek yok ama buna da tamam. Çünkü böyle sürmeyecek. Şimdiki gibi koşullar hiçbir zaman çok sürmez. Çünkü bu insanlığa aykırı bir durum. İnsanlığa aykırı ne varsa çok uzun bir ömrünün olmayacağnı şimdiye kadar tarih de kanıtladı."

"Benim sanat anlayışım hep aynı kaldı. Sanat ifade özgürlüğüdür, yeni bir iletişim biçimidir. Sanat müzelerde sergilenmek ya da duvara asılmak için yapılmaz. Sanat gönüllerde yaşamalıdır. Sıradan insanlar da herkes gibi sanatı anlayabilmelidir. Sanatın elit ya da gizemli olduğunu düşünmüyorum. Herhangi birinin sanatı politikadan ayırma niyeti bile son derece politik bir niyettir." "Bence en önemli sanatım, duruşum ve yaşam biçimimdir." Ai Weiwei

Kaynak: Sergi bilgileri, basın bültenleri ve sanatçı konuşmaları

*****Bu sayfadaki yazının ve fotoğrafların tüm hakları yazara aittir. Sadece kaynak gösterilerek, yazar adı ve orijinal sayfanın aktif linki belirtilerek alıntı yapılabilir ve paylaşılabilir. Nalan Yılmaz adıyla tüm yazılar 'Creative Commons Attribution Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License' altında tescillidir.