İroni ve Hiçlik

*Hiçbir şey olmama ironi tarafından geçerli kılınan şiirsel tavırlar ve söylemlerden biridir, üstelik bunların en saygınıdır. Hiçbir şey olmamanın kendi içinde tutarlı olduğu gerçeğiyle zaten sezdirilen sonsuz şiirsel özgürlük, daha da olumlu bir şekilde ifade edilir; çünkü ironik birey son durağı hiçliğe gelmeden önce çok sayıda belirlemeyi olasılık biçiminde gezmiş, her birinin içinde şiirsel olarak yaşamıştır...

*İroni hem herşeyi yutan bir hiçliktir, hem de hiçkimsenin yakalayamadığı bir şeydir; hem vardır hem yoktur; ama derinlerinde alabildiğine komik bir şeyler vardır...

*Yalnızca düşüncenin dürtüsü olan, uyukladığı zaman onu canlandıran, dağıldığı zaman toparlayan bir ironi vardır. Başka bir ironi de; ulaşmak için çabaladığı son durağın ta kendisidir.

*Bir insanın hiçbir uzalaşmaya varamayacak iki şeyi birleştirmesi her zaman ironiktir...
*İroni için hiçbir şey kurulu değildir. Her şeyle keyfince, aklına estiği gibi uğraşır...

*Söylev sanatında sık kullanılan bir söz oyununun adı olan ironinin özelliği, söylenen sözün aksinin ima edilmesidir. Fenomen öz değil, özün karşıtıdır...

*İroninin en çok rastlanan biçimi, kişinin aslında ciddi olmayan bir şeyi ciddi olarak söylemesidir. Diğer bir biçim ise, kişinin ciddi bir konuyu bir espri gibi şaka yollu dile getirmesidir ama buna daha seyrek rastlanır... İronik konuşma biçimi kendi kendisini yok eder. bir bilmecenin ve çözümünün aynı anda var olması gibidir. İronik konuşma biçiminde yine tüm ironilerin ortak özelliği olan bir yön daha vardır; bu da anlaşılmasına rağmen, doğrudan anlaşılmamasından kaynaklanan bir ayrıcalıktır... 
*İroni kendisini soyutlama süreci içindedir, çünkü geniş kitlelere ulaşmak istemez...

*İroninin hiçbir amacı yoktur, metafiziktir. Amaç ironiden başka bir şey değildir. İroninin amacı dışsal değil kendi içindedir...

*İroni boşluğu kendi boşluğu içinde güçlendirir... Öz ve fenomen arasındaki, ya da içsel dışsal arasındaki karşıtlığı korur... İroni yalnız kendisiyle ilgilenir...

*Her şey ne kadar boş ve anlamsız olursa öznellik o kadar hafif, içi boş ve solgun olur. İroni için her şey hiçlik olur ama hiçliğe bir kaç açıdan yaklaşmak mümkündür: Spekülatif Hiçlik, her an somutlaşmak için yok olur; çünkü o bizzat kendi yaratıcı dürtüsü olan somutluğun istemidir. Mistik Hiçlik, anlatıma dönük, aslında içerikle dolu olan bir hiçliktir; tıpkı gecenin sessizliğinin duymasını bilen insana çok şey söylemesi gibi. İronik Hiçlik ise ironinin hortlamak ve alay etmek için geri döndüğü ölüm sessizliğidir...

*Bir harekete karşı duran kişinin ister istemez ucundan kıyısından o harekete bulaştığı için, aynı zamanda o hareketin temsilcisi olarak gösterilmesi, kendini bilinçli veya bilinçsiz ironinin içinde o kadar iyi gizler ki bunu gözden kaçırmamak gerekir...

*Tüm çatışmalar bittikten ve kaleler yerle bir edildikten sonra, engin harabeleri gözden geçirip hiçbir şeyin kalmadığını, daha doğrusu kalanın bir hiçlik olduğunu fark eden ironiden başkası değildir...

*Doğa derin bir alaycılıkla "eğlenceyi yasla, mutluluğu üzüntüyle" birleştirmiştir...

Kierkegaard, Soren, İroni Kavramı, çev: Sıla Okur, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2003, Mayıs  

Bir zamanlar Nietzsche, Benjamin ve Kierkegaard'ın Türkçe'ye çevrilen tüm kitaplarını almak gibi bir takıntım vardı. Hepsini aldım mı hayır... Yukarıdaki inciler Kierkegaard'a ait.