Varoluşçu sıkıntılarına yanıt aramak için kendini feda ederek resim yapan
Vincent Van Gogh, acıyla, hastalıklarla ve ölümlerle dolu yaşamı sanatını da etkileyen
Edvard Munch gibi James Ensor da
Ekspresyonistlere öncü ressamlardandır.
Brüksel Akademisi’nde eğitim gören Belçika’lı Ensor (1860-1949) ilk zamanlar
dini ve tarihi konular, sonraki yıllarda empresyonist özellikler gösteren
portreler üzerine yoğunlaşır. Yine de yöntemi onlardan farklıdır. Ensor da
öncelik nesnede değil ışıktadır. Işık onun için tek ve bölünemeyendir, ressamın
ekmeğidir, duyuların kraliçesidir ve aydınlığı getirecek olandır. Çocuğu
olmayan sanatçı ışığı kızı olarak tanımlar. Kurucularından biri olduğu yeni
sanatsal gelişmeleri teşvik eden avangard grup Brüksel XX’nin diğer
sanatçılarıyla belirgin görüş farklıları yaşar. Sanat eleştirmenlerinin sert
bir şekilde eleştirdiği grup on yıl sonra dağılır.
Ensor’un çocukluğunda tavan arasında bulduğu
maskeler, kuklalar ve babasının dükkânındaki deniz kabukları, egzotik
oyuncaklar imgelem gücünün gelişmesinde rol oynar. Yaşadığı kent olan
Ostende’nin gündelik yaşamını özellikle baloları, karnavalları, festivalleri ve
plajları kalabalık sahnelerle resimlerine aktarır. Gönül gözüyle gören, içe
dönük, insanlara ve dünyaya yabancılaşan bir kişi olarak gerçeklerden
uzaklaşmayı tercih eder. Resimlerinde, baskılarında ve çizimlerinde koyu
renklere ve alaycı mizaha rastlanır. Toplumun yaşam biçimiyle, davranışlarıyla,
ikiyüzlülüğüyle acımasızca dalga geçer. Toplumsal sahteliğin simgesi gördüğü
çılgın maskelerle yozlaşmayı yansıtır. Bu tutumuyla Rönesans Flaman
ressamlarından Bosch’un ve Bruegel’in alay eden geleneğini devam ettirir.
