Selçuklu Devletinin başkenti olan Konya Selçuklu mimari özelliklerini gösteren pek çok yapının yanı sıra kümbetleri ve türbeleriyle de ünlüdür. Konya’da Selçuklulardan kalan en eski mezar anıtı Konya Alaeddin Camisinin avlusundaki 12. yüzyıla ait II. Kılıçarslan Türbesi'dir. Gövdesi kesme taşlardan on yüzlü prizma şeklinde yükselen türbenin üzeri tuğladan dıştan on köşeli bir piramitle içten kubbe ile örtülüdür. Türbenin içinde Selçuklu Sultanlarına ait çeşitli boylarda sekiz çinili lahit vardır. Sağdan ikinci lahidin başında “Ey Tanrım bu türbenin sahibi şehid ve rica eden fetihler babası Kılıçarslan bin Mesud’u esirge” yazılıdır.
Mevlana Türbesi 1230 yılında basit planlı olarak Mevlana’nın babası için yaptırılmıştır. 1273 yılından sonra dini ve sosyal amaçlı birimler eklenerek dergaha dönüştürülmüştür. “Ölümümüzden sonra mezarımızı yerde aramayınız, bizim mezarımız ariflerin gönüllerindedir” diyen Mevlevilik Tarikatı’nın kurucusu Mevlana insan sever, barış yanlısı ve büyük yol göstericidir. Dört fil ayak üzerinde yükselen Yeşil türbe’nin (Kubbe-i Harda) çeşitli şekillerle ve yazılarla süslü kubbesinin altında Mevlana ve Sultan Veled’in lahitleri bulunuyor. “Gökkubbeden daha iyi türbe mi olur?” diyerek bu konudaki düşüncesini dile getiren Mevlana’nın türbesi oğlu Sultan Veled’in isteği üzerine yapılmıştır. Türbenin içi alçı kabartmalarla, kalem işi nakış ve yazılarla süslüdür. Mevlana'nın lahiti dönemin ahşap işçiliğinin en güzel örneklerindendir...
Sadrettin Konevi Camii’nin (1274) doğu avlusundaki Selçuklu kümbetlerine benzer gövdesi açık türbe mermer işlemeli kaideye sahiptir. Türbenin üzerinde ahşap bir külah yer alır. Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahreddin Ali’nin aile türbesi Konya Meram’daki 1283 tarihli Sahip Ata külliyesinde yer alıyor. Türbenin kubbeyle örtülü iç mekanında Selçuklu çini sanatının inceliklerini gösteren çini kaplamalar göze çarpar. Altı lahitin içinde en yüksek ve tamamen çiniyle kaplı olanı Sahip Ata’ya aittir. Külliyenin mimarı Kölüg bin Abdullah’tır.
Selçuklu döneminden kalan bir başka türbe Musalla mezarlığındaki 13. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen Gömeç Hatun Türbesi’ dir. Kesme taştan ve tuğladan yapılmış eyvan türbenin dış görünümü kaleye benziyor. Bodrumu mozaiklerle kaplıdır ve sivri kemerli bir eyvana sahiptir. Sivri kemerli ve çini süslemeli anıtsal cephesiyle önemli bir örnektir. Klasik Selçuklu türbelerinden biri olan Kesikbaş Türbesi Kalenderhane mahallesindedir. Sekizgen gövdeli ve sekizgen piramitle örtülüdür. Sephavan mahallesindeki Emir Sultan Türbesi sekiz köşeli plan üzerine kesme taşlarla yapılmış ve üzeri sekizgen külahla örtülmüştür. Dede Bahçesi yakınlarında yer alan Taç-ül Vezir Türbesi Anadolu Selçuklu emirlerinden Taç-Ül Vezir Seyit tarafından yaptırılmış sekizgen bir gövde üzerine dıştan sekizgen tuğla külahla, içten kubbe ile örtülü bir yapıdır. Beyhekim Mahallesi’ndeki alçı rölyeflerle süslü bir mihraba sahip Tahir ile Zühre Türbesi hikayelerde adı geçen Tahir ile Zühre’ye aittir. Türbenin üzeri tuğla kubbe ile örtülüdür.
14. yüzyılda inşa edilmiş Ali Gav Zaviyesi ve Türbesi Tarla mahallesindedir. Eyvanı ve dört odası vardır. Burhandede mahallesinde yer alan 1454 tarihli bilgin Burhaneddin Fakih Türbesi kare plan üzerinde sekiz köşeli gövdeye sahiptir. Mermer kitabesi ve sandukası olan türbenin üzeri içten tuğla kubbe ile örtülüdür. Konya’nın mesire yeri olan Meram’daki Tavusbaba Türbesi taş ve tuğladan yapılmış kubbeli sade bir yapıdır. Akşehir'de kent surunun doğusundaki Nasreddin Hoca Türbesi‘nin ilk yapımından yalnızca ortadaki ana türbe kalmıştır. Mermer lahitin başucunda Türklerin ünlü güldürü ustasının H. 683 (1284) olan ölüm tarihi, tersten 386 olarak yazılmıştır. Türbe 1905'teki onarımlardan sonra bugünkü görünümüne kavuşmuştur.
Konya ilinde bulunan diğer türbe ve kümbetler;
Şeyh Osman-ı Rumî Türbesi, Yeni Meram yolu üzerindeki Selçuklu kümbeti biçiminde Ateş-Baz Veli Türbesi, Beyşehir’de Eşrefoğlu Türbesi, etkileyici taş süslemeleriyle ünlü Akşehir'deki Emir Yavtaş Türbesi(1256), Ulaş Baba Türbesi, Fakih Dede Türbesi, Emir Nureddin Kümbeti, Hürrem Paşa Türbesi, Murad Paşa Kızı Türbesi, Sinan Paşa Türbesi, Kalender Baba Türbesi, Siyavus Veli Türbesi, Turgutoğulları Türbesi, Cemal Ali Dede Türbesi, Gühertaş Türbesi, Karasungur Türbesi, Akıncı Türbesi, Kara Arslan Türbeşi Şeker Füruş Türbesi, Seyfeddin Sungur Türbesi, Şeyh Aliman Türbesi ve Zaviyesi, Hoca Cihan Türbesi (Marsuman Türbesi), Nalıncı Baba Türbesi, Şems-i Tebrizi Türbesi ve Şems Mescidi, Şeyh Hasan-ı Rumi Türbesi ve Zaviyesi, Şeyh Sadaka Türbesi ve Zaviyesi, Zahrüddin Ali Türbesi, Şeyh Şerefeddin Türbesi’dir.
NALAN YILMAZ - 23 Nisan 2006, Pazar, Hürriyet, Agora
Anadolu Selçuklu Hanları
Anadolu Selçuklu Medreseleri
Anadolu Selçuklu Çini Teknikleri
Selçuklu'nun ve Mevlana'nın Kenti Konya - 1
*****Bu sayfalardaki yazıların tüm hakları yazara aittir. Sadece kaynak gösterilerek, yazar adı ve orijinal sayfanın aktif linki belirtilerek alıntı yapılabilir ve paylaşılabilir. Nalan Yılmaz adıyla tüm yazılar 'Creative Commons Attribution Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License' altında tescillidir.
Mevlana Türbesi 1230 yılında basit planlı olarak Mevlana’nın babası için yaptırılmıştır. 1273 yılından sonra dini ve sosyal amaçlı birimler eklenerek dergaha dönüştürülmüştür. “Ölümümüzden sonra mezarımızı yerde aramayınız, bizim mezarımız ariflerin gönüllerindedir” diyen Mevlevilik Tarikatı’nın kurucusu Mevlana insan sever, barış yanlısı ve büyük yol göstericidir. Dört fil ayak üzerinde yükselen Yeşil türbe’nin (Kubbe-i Harda) çeşitli şekillerle ve yazılarla süslü kubbesinin altında Mevlana ve Sultan Veled’in lahitleri bulunuyor. “Gökkubbeden daha iyi türbe mi olur?” diyerek bu konudaki düşüncesini dile getiren Mevlana’nın türbesi oğlu Sultan Veled’in isteği üzerine yapılmıştır. Türbenin içi alçı kabartmalarla, kalem işi nakış ve yazılarla süslüdür. Mevlana'nın lahiti dönemin ahşap işçiliğinin en güzel örneklerindendir...
Sadrettin Konevi Camii’nin (1274) doğu avlusundaki Selçuklu kümbetlerine benzer gövdesi açık türbe mermer işlemeli kaideye sahiptir. Türbenin üzerinde ahşap bir külah yer alır. Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahreddin Ali’nin aile türbesi Konya Meram’daki 1283 tarihli Sahip Ata külliyesinde yer alıyor. Türbenin kubbeyle örtülü iç mekanında Selçuklu çini sanatının inceliklerini gösteren çini kaplamalar göze çarpar. Altı lahitin içinde en yüksek ve tamamen çiniyle kaplı olanı Sahip Ata’ya aittir. Külliyenin mimarı Kölüg bin Abdullah’tır.
Selçuklu döneminden kalan bir başka türbe Musalla mezarlığındaki 13. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen Gömeç Hatun Türbesi’ dir. Kesme taştan ve tuğladan yapılmış eyvan türbenin dış görünümü kaleye benziyor. Bodrumu mozaiklerle kaplıdır ve sivri kemerli bir eyvana sahiptir. Sivri kemerli ve çini süslemeli anıtsal cephesiyle önemli bir örnektir. Klasik Selçuklu türbelerinden biri olan Kesikbaş Türbesi Kalenderhane mahallesindedir. Sekizgen gövdeli ve sekizgen piramitle örtülüdür. Sephavan mahallesindeki Emir Sultan Türbesi sekiz köşeli plan üzerine kesme taşlarla yapılmış ve üzeri sekizgen külahla örtülmüştür. Dede Bahçesi yakınlarında yer alan Taç-ül Vezir Türbesi Anadolu Selçuklu emirlerinden Taç-Ül Vezir Seyit tarafından yaptırılmış sekizgen bir gövde üzerine dıştan sekizgen tuğla külahla, içten kubbe ile örtülü bir yapıdır. Beyhekim Mahallesi’ndeki alçı rölyeflerle süslü bir mihraba sahip Tahir ile Zühre Türbesi hikayelerde adı geçen Tahir ile Zühre’ye aittir. Türbenin üzeri tuğla kubbe ile örtülüdür.
14. yüzyılda inşa edilmiş Ali Gav Zaviyesi ve Türbesi Tarla mahallesindedir. Eyvanı ve dört odası vardır. Burhandede mahallesinde yer alan 1454 tarihli bilgin Burhaneddin Fakih Türbesi kare plan üzerinde sekiz köşeli gövdeye sahiptir. Mermer kitabesi ve sandukası olan türbenin üzeri içten tuğla kubbe ile örtülüdür. Konya’nın mesire yeri olan Meram’daki Tavusbaba Türbesi taş ve tuğladan yapılmış kubbeli sade bir yapıdır. Akşehir'de kent surunun doğusundaki Nasreddin Hoca Türbesi‘nin ilk yapımından yalnızca ortadaki ana türbe kalmıştır. Mermer lahitin başucunda Türklerin ünlü güldürü ustasının H. 683 (1284) olan ölüm tarihi, tersten 386 olarak yazılmıştır. Türbe 1905'teki onarımlardan sonra bugünkü görünümüne kavuşmuştur. Konya ilinde bulunan diğer türbe ve kümbetler;
Şeyh Osman-ı Rumî Türbesi, Yeni Meram yolu üzerindeki Selçuklu kümbeti biçiminde Ateş-Baz Veli Türbesi, Beyşehir’de Eşrefoğlu Türbesi, etkileyici taş süslemeleriyle ünlü Akşehir'deki Emir Yavtaş Türbesi(1256), Ulaş Baba Türbesi, Fakih Dede Türbesi, Emir Nureddin Kümbeti, Hürrem Paşa Türbesi, Murad Paşa Kızı Türbesi, Sinan Paşa Türbesi, Kalender Baba Türbesi, Siyavus Veli Türbesi, Turgutoğulları Türbesi, Cemal Ali Dede Türbesi, Gühertaş Türbesi, Karasungur Türbesi, Akıncı Türbesi, Kara Arslan Türbeşi Şeker Füruş Türbesi, Seyfeddin Sungur Türbesi, Şeyh Aliman Türbesi ve Zaviyesi, Hoca Cihan Türbesi (Marsuman Türbesi), Nalıncı Baba Türbesi, Şems-i Tebrizi Türbesi ve Şems Mescidi, Şeyh Hasan-ı Rumi Türbesi ve Zaviyesi, Şeyh Sadaka Türbesi ve Zaviyesi, Zahrüddin Ali Türbesi, Şeyh Şerefeddin Türbesi’dir.
NALAN YILMAZ - 23 Nisan 2006, Pazar, Hürriyet, Agora
Anadolu Selçuklu Hanları
Anadolu Selçuklu Medreseleri
Anadolu Selçuklu Çini Teknikleri
Selçuklu'nun ve Mevlana'nın Kenti Konya - 1
*****Bu sayfalardaki yazıların tüm hakları yazara aittir. Sadece kaynak gösterilerek, yazar adı ve orijinal sayfanın aktif linki belirtilerek alıntı yapılabilir ve paylaşılabilir. Nalan Yılmaz adıyla tüm yazılar 'Creative Commons Attribution Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License' altında tescillidir.
0 comments :
Yorum Gönder