Didyma Apollon Tapınağı

Didim Kuşadası’na 73, Bodruma 110 km uzaklıkta. Kuzeyinde Bafa gölü ve Menderes Nehri, batısında ve güneyinde Ege denizi doğusunda Akbük körfeziyle sınırlı bir yarımada. Antik dönemde bir kehanet merkezi olan ve Miletos kentine bağlı olan Ddyma’da Apollon için bir tapınak yapılır. Işık, güneş, müzik ve kehanet tanrısı Apollon bir gün, Didim yöresinde çobanlık yapan Brankhos'a rastlar ve ondan çok hoşlanır. Ona biliciliğin sırlarını öğretir. Çoban Brankhos da ilk Apollon adına Brankhid rahipleri için ilk tapınağı yaptırır. Bu bölgedeki yapılaşma Arkaik döneme kadar uzanır.

Apollon kutsal bölgesindeki ilk tapınağın yapımına M.Ö 6. yüzyılda başlanır ve iki yüzyıl sürer. M.Ö 5. yüzyılda Perslerin eline geçen kutsal mekan yakılıp yıkılır ve hazineleri yağmalanırken Apollon’a ait tunç heykelde alınır. 150 yıl sonra bu heykel yerine konur. Hellenler, Seleukhoslar, Bergamalılar ve Romalılar zamanında eklemeler yapılan tapınak hiçbir zaman tamamlanamaz. 15. yüzyıldaki depremde büyük zarar görür. Miletten ve Brankhidai -biliciler- diye de anılan Dydima’ya uzanan kutsal yolun her iki tarafında Apollon’a adanmış rahip ve yönetici heykelleri bulunurmuş. Bu heykellerin hepsi oturur pozisyondadır. Bilici olan rahipler kehanetlerle ilgili olarak kesin bir şey söylemez, çok yöne çekilebilecek ve yoruma açık cevaplar verirlermiş.

Eski tapınağın bulunduğu yerde bugünkü anıtsal tapınağın M.Ö. 3oo’de yapımını Seleukos başlatır. İyon düzenindeki Apollon Tapınağı'nın dar tarafında iki kez dolanmış 10, geniş tarafında ise 21 sütun bulunur. Pronaos kısmıyla birlikte toplam sütun sayısı 124’dür. Pronaos’un yanlarındaki eğimli iki dehliz naosa bağlantı sağlar. Tapınağın ön kısmındaki sütunların kaideleri hellenistik karakter gösteren akantus, kıvrık dallar, çiçek, geometrik şekil ve mitolojik yaratıklarla süslüdür.

Friz bloklarında mitolojik yaratıklardan simetrik olarak düzenlenmiş karşılıklı duran grifonların gösterildiği kabartmalar yer alır. Tapınağın en önemli kabartması Medusa başıdır. Medusa mitolojide yeraltı dünyasının canavarları olan Gorgo’ların -üç kız kardeş- ölümlü olanı ve baktığını taşa çeviren yılan saçlısıdır. Friz bloklarında başka medusa kabartmaları da görülür. Bu kabartmaları Afrodisias’lı heykeltıraşlar yapmıştır. Tapınağın 7 km uzağında deniz fenerinin olduğu bölgedeki Poseidon Sunağı'nda tanrılara kurban ve adaklar sunulurdu.

Nalan Yılmaz, 2005.
Nalan Yılmaz, Priene, Miletos ve Didyma, 14 Eylül 2012, Lebriz Sanal Dergi 

Antik Çağda Anadolu'lu Filozoflar

Bir İyon Kenti: Miletos

Bir İyon Kenti: Priene

*****Bu sayfadaki yazının ve fotoğrafların tüm hakları yazara aittir. Sadece kaynak gösterilerek, yazar adı ve orijinal sayfanın aktif linki belirtilerek alıntı yapılabilir ve paylaşılabilir. Nalan Yılmaz adıyla tüm yazılar 'Creative Commons Attribution Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License' altında tescillidir.